Hond mee op vakantie
Vakanties en ziekten
Mensen gaan tegenwoordig steeds vaker, verder en langer op vakantie. Steeds vaker mag ook het geliefde huisdier mee op reis. Toch zitten daar wat haken en ogen aan. Ten eerste mag je een dier niet zomaar meenemen de grens over. Paspoort, chip en ruim van te voren een rabiësvaccinatie zijn noodzakelijk. Diverse landen hebben aanvullende eisen. De dierenarts en ambassade kunnen je hier over informeren.
Daarnaast is het belangrijk je af te vragen of mee op vakantie voor je hond of kat wel zo leuk is. Katten kunnen snel gestrest raken als ze uit hun vertrouwde omgeving zijn. Lange autoritten en hoge temperaturen vinden de meeste dieren ook niet leuk. En ga je er op vakantie lekker met je hond op uit of blijft hij achter in de tent terwijl jij je vermaakt? Afhankelijk van je huisdier en de situatie kan het beter zijn om tijdig een goed pension of oppas te zoeken.
Daarnaast kan je huisdier in het buitenland ernstige ziektes oplopen. Vaak worden deze overgebracht door stekende muggen en teken. Hieronder vind je een overzicht van enkele veel voorkomende ziektes op populaire vakantiebestemmingen.
Zuid-Europese ziekten
Hartworm
Hartworm (Dirofilaria immitis) is een parasiet die voorkomt bij de hond en in minder mate ook bij diverse hond en katachtigen. Deze parasiet komt in Europa alleen voor in het middellandse zeegebied maar hij rukt op en wordt al halverwege Frankrijk aangetroffen. De infectie wordt overgebracht door wel 60 verschillende soorten muggen.
Wanneer een mug een besmette hond bijt kunnen larfjes van de hartworm de zogenaamde Microfilaria in de mug terecht komen. In dit insect ontwikkeld de larve zich verder en binnen 8-17 dagen kunnen deze larven een volgend slachtoffer van de mug besmetten. De larve ontwikkelt zich in onderhuids vetweefsel en spierweefsel verder. Na drie maanden migreert de nu bijna volwassen worm naar de slagaders van de longen. Bij zware infecties kunnen de wormen zich ook in het hart bevinden. Als de wormen volwassen zijn gaan ze zelf ook weer Microfilaria produceren.
Er treden klachten op doordat de wormen beschadigingen veroorzaken aan de wand van het hart en de grote longslagaders.
Incubatietijd: Als je huisdier besmet is met hartwormlarven duurt het zeven maanden voordat de wormen volwassen zijn. Het kan zelfs langer dan een jaar duren voordat je hond symptomen begint te vertonen.
Symptomen
- Gewichtsverlies
- Hoesten
- Verminderde uithoudingvermogen
- Lusteloosheid
- Flauwtes
Lichamelijk onderzoek dierenarts
De dierenarts denkt aan hartworminfectie wanneer uit de ziektegeschiedenis blijkt dat het dier afkomstig is uit een land waar de infectie bekend is. Ook dieren die op vakantie zijn geweest in zo’n land lopen een zeker risico. Bij lichamelijk onderzoek kunnen afwijkende hart en longgeluiden, vergrote lever er vocht in de buikholte worden waargenomen. De ziektesymptomen wijzen op een hartaandoening en op een foto van de borstholte worden vaak de verwijde longslagaders al gezien samen met vocht in de longen en een vergroot hart.
Diagnose stellen: De diagnose kan gesteld worden met behulp van echografie, het maken van een ECG en bloedonderzoek. Er bestaan bloedtesten die de aanwezigheid van larfjes kunnen aantonen en soms zijn ze ook onder de microscoop zichtbaar in en bloeduitstrijkje.
Behandeling
In de meeste gevallen kan hartworm behandeld worden. Dit is echter een lang en riskant proces. De behandeling van een hartwormbesmetting is een lang en riskant proces. De wormen en hun larven kunnen met medicijnen gedood worden. Dode wormen of stukjes hiervan kunnen vastlopen in bloedvaten en daar ernstige problemen veroorzaken. Tijdens de behandeling moeten de dieren daarom streng gecontroleerd worden en vijf weken hokrust is tevens noodzakelijk. Bij ernstige infecties zal de schade aan de vaten zich niet helemaal meer herstellen en kan het dier klachten blijven houden.
Preventie
Het zal inmiddels duidelijk zijn dat hartworm een zeer ernstige, moeilijk te behandelen ziekte is. Gelukkig is hartworm heel eenvoudig te voorkomen. Dit kan door middel van Stronghold pipetten in de nek. De behandeling wordt gestart voor de vakantie en dient elke maand herhaald te worden tot 1 maand na terugkeer in nederland.
Daarnaast kun je ook preventief behandelen met een ontwormingsmiddel. Het eerste tablet geef je als je op reis bent twee weken na vertrek, en vervolgens een keer per maand. De laatste pil geef je op vier weken na thuiskomst. Ga je op vakantie? Vraag hier dan naar aan onze balie!
Leishmaniose
Leishmania is een eencellige parasiet die overgebracht wordt door een zandvliegje. Het zandvliegje bijt de hond waardoor de leishmania parasiet in de bloedbaan van de hond terecht komt. Dit zandvliegje is het meest actief tijdens de schemering (ochtend en avond). Deze zandvliegjes komen voor in het hele Middellandse Zeegebied, waardoor we dus de ziekte leishmania ook met name in deze gebieden bij honden zien. Maar ook bijvoorbeeld honden die mee op vakantie gaan naar Spanje en Italië kunnen daar leishmania oplopen.
Als de leishmania parasiet in het bloed van de hond wordt geprikt door de zandvlieg dan verstopt de parasiet zich in bepaalde afweercellen (macrofagen en monocyten) van de hond. In en via deze afweercellen vermenigvuldigt de parasiet zich sterk. Deze afweercellen circuleren het hele lichaam van de hond door, en de leishmania parasiet lift als het ware mee en komt zo in alle organen, gewrichten en bloedvaatjes terecht. Antilichamen (kleine afweereiwitten van de hond) zullen de parasiet proberen aan te vallen en te elimineren. Maar hierdoor ontstaan een soort verbindingen tussen de parasiet en afweerlichaampjes, ook wel immuuncomplexen genaamd. Deze immuuncomplexen kunnen vastlopen in alle kleine vaatjes in het lichaam zoals bv. in de huid, gewrichten, nieren, milt en lever waardoor overal kleine ontstekingen ontstaan en we lichamelijke klachten gaan zien.
Incubatietijd
Als een hond door een zandvlieg wordt gestoken met leishmania parasiet dan varieert per hond de tijd vanaf wanneer er klachten gezien kunnen worden. Dit hangt onder andere ook af van of de hond een goed afweersysteem heeft of juist niet. De incubatieperiode kan variëren van drie maanden tot enkele jaren.
Symptomen
- Huidklachten: schilferige/korsterige oorranden, staartpunt, brokkelige nagels, kale oogranden
- Vermageren ondanks goed eten
- Veel drinken en plassen
- Dikke gewrichten, mank lopen
- Chronische oogontstekingen
- Braken/diarree
- Bloedneus
- Koorts, sloom
Lichamelijk onderzoek dierenarts
Bevindingen bij lichamelijk onderzoek van een hond met leishmania kunnen zijn: huidklachten, vergrote lymfeknopen, vergrote milt en/of lever, bloedarmoede, dikke gewrichten en oogontstekingen.
Diagnose stellen
Het kan soms lastig zijn de diagnose te stellen omdat leismania zoveel verschillende uitingsvormen heeft. Er bestaan diverse testen voor Leishmaniose. Als een hond van deze ziekte verdacht wordt kan een bloedmonster worden afgenomen om daarin de antistoffen tegen leishmania aan te tonen. Als de test negatief is maar de klachten blijven is het verstandig te hertesten.
Behandeling
Mits tijdig ontdekt is Leishmaniose goed te behandelen. De behandeling is vaak kostbaar en langdurig. De behandeling kan de klachten verhelpen maar omdat de parasiet in verschillende organen in leven kan blijven is een terugval nooit uit te sluiten. Na de diagnose zal meestal gestart worden met een tablettenkuur. Sommige dieren zullen deze tabletten levenslang moeten gebruiken. Het is tevens verstandig elke 3-6 maanden het bloed te laten controleren.
Preventie
CaniLeish is een vaccin voor de actieve immunisatie van Leishmania-negatieve honden vanaf een leeftijd van 6 maanden. Het is dan ook van groot belang dat honden die al eens in endemisch gebied (waar de ziekte voorkomt) geweest zijn, getest worden op het voorkomen van de ziekte canine leishmaniasis. Door het vaccin wordt het risico op het ontwikkelen van een actieve infectie en klinische ziekte na contact met Leishmania infantum gereduceerd.
De eerste vaccinatie kan worden toegediend op een leeftijd van zes maanden of ouder. De tweede en derde vaccinatie worden toegediend met elke keer een interval van drie weken. Vanaf vier weken na de laatste vaccinatie is de hond beschermd. Vervolgens kan volstaan worden met één hervaccinatie per jaar.
Overigens is het raadzaam de vaccinatie te combineren met een preventieve behandeling tegen de overbrenger van leishmania, de zandvlieg, omdat het vaccin niet kan voorkomen dat de hond door de zandvlieg gestoken wordt. Daarnaast is het belangrijk de hond(en) voorafgaand aan de vaccinatie te ontwormen.
De ziekte kan het beste voorkomen worden door ervoor te zorgen dat de hond niet door zandvliegjes gestoken wordt. In risicogebieden is het verstandig de hond tijdens de schemering, als de vliegjes actief zijn, niet buiten te laten.
Vraag in de praktijk naar passend antiparasitica als u naar Zuid-Europa gaat met uw hond.
Babesiose
Babesiose of tekenkoorts wordt veroorzaakt door de eencellige parasiet Babesia. Dit is een ernstige door teken overgebrachte aandoening bij honden. De Dermacentor teek die deze infectie overbrengt kwam tot enkele jaren geleden in Europa voor onder de lijn Parijs-Milaan maar door klimaatveranderingen wordt hij de laatste jaren ook al in Nederland gezien.
Wanneer een teek een besmette hond bijt zuigt hij bloed van de hond op en raakt zo geïnfecteerd met de Babesia parasiet. Als de teek na 24-48 vol zit zal hij loslaten en vervolgens gaan vervellen. Na het vervellen gaat hij op zoek naar een nieuwe gastheer om bloed bij te zuigen en via het speeksel van de teek komt de parasiet in de bloedbaan terecht. De teek moet minstens 20 uur aangehecht zitten om de infectie over te kunnen brengen.
De parasiet vermenigvuldigt zich in de rode bloedcellen en maakt deze kapot. Tevens zal het immuunsysteem van de hond de parasiet proberen aan te vallen waardoor nog meer rode bloedcellen sneuvelen en de hond ernstig ziek wordt.
Incubatietijd
De tijd tussen infectie totdat en het daadwerkelijk optreden van ziektesymptomen optreden kan variëren van 10 dagen tot 3 weken.
Symptomen
- Bleke slijmvliezen
- Koorts
- Zwak
- Lusteloosheid
- Niet willen eten
- Rode of bruine urine
In sommige gevallen heeft de ziekte een meer chronisch verloop waarbij de hond “niet lekker in zijn vel zit” maar typische symptomen ontbreken. Het is dan erg belangrijk uw dierenarts te vertellen dat de hond recent in het buitenland geweest is.
Lichamelijk onderzoek dierenarts
Bij het onderzoek kunnen bleke en soms gele slijmvliezen gevonden worden. De lichaamstemperatuur kan te hoog zijn (boven de 39,5˚C) en soms is de lever vergroot. Bij bloedonderzoek wordt bloedarmoede, tekort aan bloedplaatjes, te veel ontstekingscellen en soms lever en nierfalen aangetoond.
Diagnose stellen
De diagnose kan gesteld worden met behulp van een gekleurd bloeduitstrijkje. Het bloed kan het beste afgenomen worden door middel van een prikje in het oor. De parasiet is dan in de rode bloedcellen te zien. Soms zijn de parasieten niet te zien in een uitstrijkje. In die gevallen moet er bloed naar het laboratorium gestuurd worden voor een meer gevoelige test, een zogenaamde PCR test.
Behandeling
De babesia parasiet kan bestreden worden met twee keer een injectie met het medicijn Imidocarb. Ondersteunende therapie in de vorm van infusen en soms zelfs een bloedtransfusie kan nodig zijn. Als er nog niet te veel schade is opgetreden is babesiose goed te behandelen.
Preventie
De beste manier om babesia te voorkomen is een goede tekenbestrijding, dit kan door middel van een tekenband of pipetten in de nek. De Serestoband beschermt tot 8 maanden tegen tekenbeten. De band werkt binnen 48 uur na het omdoen. Deze band beschermt tevens tegen zandvliegjes die leishmania over kunnen brengen. Echter, ook in Nederland is het verstandig je hond te beschermen tegen teken.
De Vectra 3D pipetten beschermen je hond zowel tegen vlooien als gevaarlijke teken en de zandvlieg die de leishmania parasiet verspreidt. Daarnaast is het verstandig na een wandeling door een gebied waar veel teken voorkomen je hond te controleren en aanwezige teken direct te verwijderen. Er bestaat ook een vaccin tegen Babesia maar deze biedt geen 100% bescherming. De dieren zullen bij infectie wel minder ziek worden, maar tekenbestrijding blijft onontbeerlijk.
Ehrlichiose
Ehrlichiose is een infectie met een bacterie-achtig organisme (rickettsiae) die, net als Babesiose, door teken wordt verspreid. Na infectie nestelt de Ehrlichia zich in de witte bloedcellen en tast deze aan. Het komt veel voor in het Middellandse Zee gebied maar is inmiddels ook in Nederland aangetroffen. Vooral honden zijn het slachtoffer, katten kunnen geïnfecteerd raken maar dit is zeer zeldzaam.
Incubatietijd
De tijd tussen infectie totdat en het daadwerkelijk optreden van ziektesymptomen optreden kan variëren van 5 dagen tot 3 weken.
Symptomen
- Koorts
- Sloomheid
- Rillingen
- Niet willen eten
- Bloedarmoede
- Gezwollen lymfeklieren
- (Neus)bloedingen
- Bloed in de urine
- Pijnlijke gewrichten
- Benauwdheid
- Ooginfecties
- Toevallen
De ziekte kan een meer chronisch verloop hebben waarbij typische symptomen ontbreken maar de hond “niet lekker in zijn vel zit”. Ook komt Ehrlichiose vaak voor in combinatie met Babesia en/of leishmania waardoor het ziektebeeld misleidend kan zijn.
Lichamelijk onderzoek dierenarts & Diagnose
Als de hond in het buitenland geweest is en een of meerdere van bovenstaande symptomen vertoond zal je dierenarts Ehrlichia vermoeden. In het bloed kunnen een te laag aantal witte bloedcellen en bloedplaatjes gevonden worden. Bevestiging van de diagnose geschied ook door middel van bloedonderzoek. Het is raadzaam deze dieren ook te laten testen op Babesiose en Leishmania.
Behandeling
Mits op tijd ontdekt is Ehrlichiose te behandelen met een antibioticum dat minimaal 3 weken gegeven moet worden. Vooral als de diagnose laat gesteld wordt kan de ziekte dodelijk zijn of een chronisch verloop krijgen. Antibiotica zal wel verbetering geven maar in situaties van weerstandsvermindering kan de ziekte weer opflikkeren.
Preventie
Er bestaat geen vaccin tegen Ehrlichia. De beste manier om Ehrlichia te voorkomen is een goede tekenbestrijding doormiddel van een tekenband of pipetten in de nek. De tekenband beschermt tot acht maanden tegen tekenbeten. Deze band beschermt tevens tegen zandvliegjes die leishmania over kunnen brengen. Echter, ook in Nederland is het verstandig uw hond te beschermen tegen teken. De pipetten werken vrijwel direct en dienen één keer per drie weken toegediend te worden om goede bescherming tegen teken te hebben. Daarnaast is het verstandig na een wandeling door een gebied waar veel teken voorkomen je hond te controleren en aanwezige teken direct te verwijderen.